پرسش بلاغی تشریکی در ادبیات معاصر فارسی

author

  • مصطفی دشتی آهنگر استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ولایت ایرانشهر، زاهدان، ایران
Abstract:

این پژوهش به نقد علم معانی سنتی و کارکرد آن از دیدگاهی نو می­پردازد. از گذشته تا کنون، در کتب بلاغی برای جملات پرسشی، اغراضی را برشمرده‌اند مانند امر، نهی، بیان تحسر، ترغیب و ... این موارد تقریباً معانی ثانوی بیشتر جملات پرسشی موجود در متون کهن را شامل می‌شود. در دورة معاصر، به دلیل روی‌کرد خواننده‌مدار به متن، به پرسش‌هایی برمی‌خوریم که علم معانی سنتی دربارة آنها سکوت کرده است؛ زیرا در ادبیات قدیم نمونه‌‌های آنها به­ندرت دیده می‌شود. این جملات پرسشی که در اشعار، به‌ویژه در داستان‌های دورة معاصر دیده می‌شود، به دلیل متکثر کردن معنای متن ادبی اهمیت دارد. تکثیر معنا با سهیم کردن خواننده در آفرینش متن صورت می‌گیرد؛ به این ترتیب که متن از خواننده چیزی می‌پرسد و با این شگرد، به صورت غیرمستقیم از او می‌خواهد متن را معنا کند. این نوع پرسش‌ها در این مقاله، پرسش‌های بلاغی تشریکی نامیده‌ شده‌اند. این مقاله بعد از آنکه دربارة ضعف علم معانی سنتی در تبیین این شگرد بحث می‌کند، از مباحث زبان‌شناسان و منتقدان ادبی در تبیین نظری جایگاه این نوع پرسش یاری می‌گیرد و در پایان، نمونه‌هایی از جملات پرسشی‌ در شعر و داستان معاصر را ذکر می­کند.  

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ادبیات معاصر فارسی در ترازوی ادبیات تطبیقی

ادبیات تطبیقی شاخه ای از ادبیات است که ظاهراً ادبیات کشورهای مختلف جهان را  بیشتر با تاکید بر نفوذ موضوع ها و روش های تفکر ادبی. که به نهضت های بزرگ فکری منجر شده است بررسی می کند. یا به تعبیری دیگر، موضوع آن بحث «در روابط و تأثیرات ادبی» دوکشور است. در واقع ادبیات تطبیقی به طور اساسی از زمانی مطرح شدکه ارتباط بین ملت ها گسترش یافت و رفت و آمدها فزونی گرفت و سیّاحان و مبلغّان مذهبی و خاورشناسان به...

full text

ادبیات معاصر فارسی در ترازوی ادبیات تطبیقی

ادبیات تطبیقی شاخه ای از ادبیات است که ظاهراً ادبیات کشورهای مختلف جهان را  بیشتر با تاکید بر نفوذ موضوع ها و روش های تفکر ادبی. که به نهضت های بزرگ فکری منجر شده است بررسی می کند. یا به تعبیری دیگر، موضوع آن بحث «در روابط و تأثیرات ادبی» دوکشور است. در واقع ادبیات تطبیقی به طور اساسی از زمانی مطرح شدکه ارتباط بین ملت ها گسترش یافت و رفت و آمدها فزونی گرفت و سیّاحان و مبلغّان مذهبی و خاورشناسان به...

full text

ادبیات معاصر فارسی در ترازوی ادبیات تطبیقی

ادبیات تطبیقی شاخه ای از ادبیات است که ظاهراً ادبیات کشورهای مختلف جهان را  بیشتر با تاکید بر نفوذ موضوع ها و روش های تفکر ادبی. که به نهضت های بزرگ فکری منجر شده است بررسی می کند. یا به تعبیری دیگر، موضوع آن بحث «در روابط و تأثیرات ادبی» دوکشور است. در واقع ادبیات تطبیقی به طور اساسی از زمانی مطرح شدکه ارتباط بین ملت ها گسترش یافت و رفت و آمدها فزونی گرفت و سیّاحان و مبلغّان مذهبی و خاورشناسان به...

full text

سیر جنسیّت‌زدگی در ادبیات داستانی معاصر زبان فارسی

توجّه به تأثیر عوامل اجتماعی متفاوت از جمله سن، جنسیّت، تحصیل و طبقـۀ اجتمـاعی بـر دگرگونی­های زبانی حاصل تحوّلاتی است که در پی ورود تفکر نقش­گرائی در عرصۀ زبان پدید آمد. «زبان جنسیّت­زده» نه­تنها وجود تفاوت­های کـلامی دو گـروه جنس یعنی زنـان و مـردان را بـدیهی می­شمارد، بلکه بخشی از این تفاوت­ها را نشانۀ نگاه ناهمسان و گاه غیرعادلانۀ اجتماع به یکی از گروه­ها می‌داند که همان گروه زنان است. در این م...

full text

کاربرد تصویری بلاغی سجاوندی در شعر معاصر فارسی

در روند تکاملی شعر در دورة معاصر، علاوه بر کاربرد ویژة اوزان عروضی و ایجاد انسجام نسبی در بندهای شعر، برای تقویت فرم ویژه و رسیدن به ساختار، شاعران در عین توجه به امکانات بلاغی جدید، از ظرفیتهای نگارشی هم سود جسته اند؛ مثلاً برای بیان حالات و ایجاد شعر تجسمی و دیداری، به نحوة نوشتن کلمات و استعداد واژگان در تقطیع پذیری و فضاسازی، توجه نشان داده اند. از جمله امکاناتی که شاعران نوگرای معاصر از آن ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 8  issue 3

pages  119- 136

publication date 2016-09-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023